Ostatni władca Rzeczypospolitej
Kiedy Amerykanie przystępowali do wojny o niepodległość , a we Francji narastały nastroje rewolucyjne, w Rzeczypospolitej szlacheckiej panował król Stanisław August Poniatowski. Podczas jego długich rządów (1764-1795) w Polsce zaszło wiele dramatycznych wydarzeń . Król jednak, wspólnie z grupą patriotów i reformatorów, podejmował działania mające
na celu wzmocnienie i unowocześnienie państwa .
W roku 1765 z inicjatywy króla otwarto Szkołę Rycerską , przygotowującą przyszłych oficerów dla polskiej armii, a w 1773 roku utworzono pierwsze na świecie ministerstwo o światy — Komisję Edukacji Narodowej. Dzięki staraniom króla powstała mennica państwowa, zostały ujednolicone cła, miary i wagi , utworzono liczne manufaktury, budowano nowe drogii kanały rzeczne, powstawały domy handlowe i banki. Rzeczpospolita Obojga Narodów rozwijała się gospodarczo — budowano nowe młyny, huty szkła, garbarnie i browary, manufaktury mebli i broni. Król wspierał finansowo rozwój nauki, kultury i sztuki. Stanisław August Poniatowski zasiadł na tronie, mając trzydzieści dwa lata. Był więcmłodym człowiekiem . Miał szerokie zainteresowania, a rozwinął je, podróżując po Europie. Podziwiał funkcjonowanie ustroju parlamentarnego w Anglii. Dążył do tego, by podobne zmiany ustrojowe przeprowadzić w Polsce.
Przeciwko królowi
Znaczna część szlachty i magnaterii widziała w podejmowanych przez króla reformach 
zagrożenie dla swojej niczym nieograniczonej wolności i dla swoich praw, nazywanych złotą wolnością . Wrogo nastawieni do Rzeczypospolitej sąsiedzi , zwłaszcza Rosja i Prusy, obawiali się wzmocnienia Polski i władzy króla. Podsycali więc wśród szlachty niechętne królowi i reformom nastroje. Najbardziej brakiem spokoju w Rzeczypospolitej było zainteresowane państwo rosyjskie i jego władczyni — caryca Katarzyna II.
Sejm Wielki. Rok 1791 — Konstytucja 3 maja
Sejm zazwyczaj obradował kilka tygodni. Jednak Sejm Wielki, obradujący aż cztery lata — od 1788 do 1792 roku — uchwalił wyjątkowo ważne prawa, które miały zreformować państwo.
Najważniejszym osiągnięciem obradujących senatorów i posłów było uchwalenie 3 maja 1791 roku — konstytucji. Na jej mocy Rzeczpospolita Obojga Narodów stawała się monarchią konstytucyjną . Oznaczało to, że od tej pory król będzie rządził wspólnie z rządem (ministrami) na podstawie konstytu cji.
Konstytucja nazwana Ustawą Rządową znosiła wolną elekcję, a w jej miejsce wprowadzała tron dziedziczny. Likwidowała podział Rzeczypospolitej na Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie, tworząc jednolite państwo, oraz gwarantowała obywatelom wolność wyznania. Bardzo ważnym prawem zapisanym w Ustawie Rządowej było zatwierdzanie przez sejm uchwał większością głosów. Ustawa ta znosiła również niekorzystne dla Polski liberum veto. Ponadto zapisy najważniejszej ustawy w państwie zapewniały mieszczanom nietykalność osobistą i możliwość nabywania przez nich ziemi. Mogli oni także zajmować niższe urzędy w administracji państwowej, sądach i w wojsku. Konstytucja brała również chłopów «pod opiekę prawa».
Król sprawował władzę wykonawczą wspólnie z urzędnikami państwowymi, których sam wybierał. Dziś nazywamy ich ministrami. Tak powołany rząd , nazwany wówczas Strażą Praw, był odpowiedzialny przed sejmem.
Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie, a drugą na świecie, tak ważną ustawą. Obecnie dzień uchwalenia konstytucji jest polskim świętem narodowym.
Wśród praw, które miała szlachta, było prawo, które nazywano » źrenicą złotej wolności», czyli liberum lIeto — wolne «nie pozwalam». Prawo to umożliwiało nawet jednemu, często przekupionemu przez magnatów lub przedstawicie li obcych państw, szlachcicowi zgłosić
sprzeciw wobec każdej uchwały, a co za tym idzie — zerwanie obrad sejmu i niedopuszczenie do uchwalenia ustaw.
l. W1764 roku zasiadł na tronie ostatni król Rzeczypospolitej Obojga Narodów — Stanisław August Poniatowski.
2. Król oraz postępowi posłowie dążyli do przeprowadzen ia reform, mających na celu unowocześnienie i wzmocnienie państwa .
3. Przeciwna reformom była grupa magnatów i część szlachty — obawiali się oni ograniczenia «złotej wolności » — oraz sąsiedzi Polski , zwłaszcza Rosja.
4. W dniu 3 maja 1791 roku została uchwalona konstytucja, która wprowadzała wiele postępowych reform w państwie , znosiła tak szkodliwe dla Rzeczypospolitej liberum veto.
Nasza Historia 